bis architectuurwedstrijd: inbreiding als Happy Living
Voor het negende jaar op rij organiseerde bis, bouw- en inspiratiesalon haar architectuurwedstrijd. De wedstrijd, gesteund door de Orde van Architecten - Vlaamse Raad, is intussen uitgegroeid tot een vaste waarde dankzij de keuze voor wedstrijdthema's met een grote actuele relevantie. De inzendingen werden gegroepeerd in twee categorieën. Elke categorie kende uiteindelijk twee winnaars. Daarnaast was nog een eervolle vermelding weggelegd voor een inzending in de categorie eengezinswoningen.
Inbreiding als happy living
De overgang van het traditionele verkavelingsmodel naar kwalitatieve stedelijke inbreiding is definitief ingezet. Files, overmatig fijnstof, beperkte natuurlijke grondstoffen ... dwingen ons om onze ruimte slimmer en creatiever te benutten.
De stadswoning - als alternatief voor het klassieke huisje-tuintje - wordt nog te vaak ervaren als een vermindering van de verwachte levenskwaliteit. De uitdaging is om a.d.h.v. investering in de public realm (parken, openbaar vervoer ...) en vooral door aantrekkelijke projecten te overtuigen om in de stedelijke centra te wonen.
Realisaties én projecten
De bis architectuurwedstrijd ging op zoek naar projecten waarin werd nagedacht over:
- de optimalisering van infrastructuur en het creëren van ruimtelijk rendement met meerwaarde voor het levenscomfort
- het aantrekkelijk maken van wonen in de stad, rekening houdend met de beperkingen van de beschikbare ruimte
- de harmonieuze integratie van diverse sociale en demografische bevolkingsgroepen
Maar liefst 88 inzendingen probeerden hiervoor een oplossing te vinden. Niet enkel gerealiseerde projecten, maar ook lopende plannen, ontwerpen of concepten waren welkom. Als criteria bij de beoordeling hield de jury rekening met bovenstaande punten, zonder happy living en het fun-gehalte uit het oog te verliezen.
De inzendingen werden gegroepeerd in twee categorieën:
- Inbreiding bij meergezinswoningen
- Inbreiding bij eengezinswoningen
De winnaars
Categorie 'Inbreiding bij meergezinswoningen'
Reconversie van een industriële site naar een duurzame wijk met 53 woningen en gemeenschappelijke ruimtes (Schaarbeek)
Ontwerp: Cédric Frank - Urban Platform
Project:
Het project voorziet twee gebouwen aan de straatkant (26 woningen) en centraal in het binnenterrein zijn twee blokken met elkaar verbonden door passerellen (27 woningen). Daarnaast zijn er een tiental stadswoningen in het binnenterrein voorzien. De verschillende entiteiten worden met elkaar verbonden door een wijdvertakt netwerk van paden en tuinen op de begane grond, en loopbruggen op de verdiepingen, die net als de dakterrassen of wasserette dienstdoen als ontmoetingsruimte. Dit project wil de waarden van de oorspronkelijke houthandel integreren in een zeer rationeel concept; een duurzame wijk, met een duidelijke link naar het industriële verleden van de site.
Wat overtuigde de jury:
Dit project is conceptueel zeer sterk. Het maakt gebruik van de bestaande constructie om tot een sociale cohesie te komen. Dankzij de passerellen tussen de meergezinswoningen en de leefstraten plooit dit project zich open naar de buurt. Het doet eindelijk iets met de vaak te lange achtertuinen en verloren binnengebieden, zonder aan levenskwaliteit in te boeten. De oplossing om de hoek van het bouwblok transparant te maken, maakt dat het project geen eiland in de stad wordt.
Categorie 'Inbreiding bij meergezinswoningen'
De binnenkant van België
Ontwerp: Sven Goedefroo - goedefroo+goedefroo architecten
Project:
We kennen allemaal wel een binnenkant van een bouwblok, netjes verkaveld, dichtgebouwd met magazijntjes, dierenhokken, achterhuizen, koterijen … Het is het stiltegebied van de stad met veel potentieel. Dit project wil het diepe en brede binnengebied van een bouwblok verdichten. Dwars op elkaar gestapelde patiowoningen met elk hun verticaal tuintje toegankelijk voor jong en oud, vormen de schakel tussen de twee straatblokken. Verschillende woontypologieën, gebundelde verticale trappenhuizen om de kostprijs te drukken, buitencirculaties om sociale contacten te stimuleren en een ondergrondse parking kenmerken dit project met fietsers, bewoners en kinderen in de leefstraat. De ene zijn dak is de andere zijn tuin.
Wat overtuigde de jury:
Dit schitterende concept opent perspectieven om anders te denken over hoe we aan verdichting kunnen doen. Verschillende woonvormen garanderen een gemengde wijk en de aandacht voor de buitenruimte verhoogt de levenskwaliteit. Een ondergrondse parking met daarboven woonruimtes en een autovrije leefstraat is een duidelijk voorbeeld van hoeveel je kan doen op een kleine oppervlakte. Bovendien toont het aan dat inbreiding ook ondergronds meerwaarde genereert voor mobiele oplossingen.
Categorie 'Inbreiding bij eengezinswoningen'
Woon-werk ruimte in Oudenaarde
Ontwerp: Delmulle Delmulle - Ideeel Architecten
Project:
De opdracht bestond erin een loods te bouwen voor een (ambachtelijke) schrijnwerkerij. Het voorstel combineert een ambachtsruimte met een woongedeelte, in een zone waar alleen industriële gebouwen mogen worden opgetrokken. Door de centrale ligging en het residentiële karakter van de omgeving stellen de ontwerpers een vooruitstrevende visie voor: het dak, anders een ongebruikte verharde oppervlakte, gebruiken als maaiveld voor het bouwen van woningen. De twee entiteiten kunnen zelfs complementair worden gebruikt: als kantoor of thuis voor de werkplaatsgebruiker.
Wat overtuigde de jury:
Dit is een oplossingsmodel om diverse ambachten te combineren en te laten integreren in woonwijken zonder de meestal storende loodsen. Architecturaal is het zeer mooi vormgegeven. Bovendien is het ook een uitdaging om de ambachtsruimte zo geluidsdicht mogelijk te maken om geen hinder te ondervinden in het woongedeelte. In een residentiële omgeving worden vier eenheden op een zeer kleine oppervlakte voorzien, met veel licht en glas, zonder de privacy uit het oog te verliezen. Daarnaast zitten de ambachtsmannen en -vrouwen dicht bij hun klanten in de stad, een pluspunt voor de duurzaamheid.
Categorie 'Inbreiding bij eengezinswoningen'
Tweewoonst in Borgerhout
Ontwerp: Jo Broekx & Marcella Schiepers - Architecten Broekx-Schiepers
Project:
Deze tweewoonst ligt op een hoekperceel dat het scharnierpunt vormt tussen een 19de-eeuwse bebouwing en een grootschalig appartementsgebouw. De twee wooneenheden werden verticaal en horizontaal met elkaar verweven en de woonruimten bevinden zich afwisselend aan de voor- of achterzijde. In tegenstelling tot een strikt horizontale of verticale scheiding tussen de twee woningen, brengt de verstrengeling een aantal voordelen met zich mee. Elke woning beschikt zowel over zuidgerichte lokalen die uitgeven op de straat, als over woonruimten die uitkijken op de achterliggende tuin. Bovendien wordt elke woning direct en individueel ontsloten aan de straat en beschikken ze beiden over kwalitatieve buitenruimte.
Wat overtuigde de jury:
Dit is een zeer goed doordacht concept, met oog voor architecturale detaillering en speelsheid in de soberheid (de twee balustrades in verschillende kleuren, het baksteenpatroon van de bijna onopvallende gevel …). Op een klein perceel werden twee afzonderlijke kwalitatieve woningen gebouwd die onopvallend perfect in het straatbeeld passen. Deze unieke beleving is bovendien budgettair zeer toegankelijk.
Eervolle vermelding
Villa met 29 are en 75 ca - bebouwing voortuin met 5 wooneenheden (Landen)
Ontwerp: Jan Peeters - Axcis
Project:
Een perceel van 29 are en 75 ca met slechts één wooneenheid, een villa uit de jaren zestig, wordt bebouwd met 5 bijkomende afzonderlijke wooneenheden. Door het grote hoogteverschil tussen de bestaande woning en de straat (7,33 m) worden de nieuwe woningen gedeeltelijk ingegraven. Enerzijds wordt tegen de wachtgevel van de linkerbuur een halfopen bebouwing voorzien. Anderzijds worden vier woningen gebouwd op het plateau voor de villa. De woningen zijn opgevat als patiowoningen met een volledig gesloten achtergevel die zich ondergronds bevindt. De leefruimtes en keuken liggen aan de voorzijde met de tuinen. Alle patiowoningen hebben aan de straat een parkeerplaats en een bergruimte voor fietsen en huisvuilcontainers.
Wat overtuigde de jury:
Dit is een gedurfd project. Het is een mooi voorbeeld van hoe je gebruik kan maken van een traditioneel verkavelingsmodel om verschillende wooneenheden te creëren met respect voor het groen. De garages worden subtiel weggewerkt. Het voorstel vormt een soort overgang tussen in de stad wonen en op het platteland wonen. Wat nu één stuk grond is voor één villa, wordt één villa en 5 wooneenheden. Dit creatieve en originele concept toont nieuwe mogelijkheden in stedelijke verkavelingen.